DSM-5 Narsistik Kişilik Bozukluğu Tanı Ölçütleri
Narsistik Kişilik Bozukluğu, erken erişkinlik döneminde ortaya çıkan ve birçok bağlamda kendisini gösteren, aşağıdaki tanı ölçütlerine sahip bir kişilik bozukluğu türüdür:
- Üstünlük Duygusu: Kendisinin çok önemli olduğu duygusunu taşır (örneğin, başarı ve yeteneklerini abartır, yeterli bir başarı göstermeksizin üstün birisi olarak tanınma beklentisi vardır).
- Sınırsız Düşler ve İhtiyaçlar: Sınırsız başarı, güç, zeka, güzellik veya kusursuz sevgi düşlemleri üzerine kafa yorar.
- Özel ve Eşi Bulunmaz Olma İnancı: Özel ve eşi bulunmaz birisi olduğuna, ancak özel veya toplumsal statüsü üstün kişilerin (ya da kurumların) kendisini anlayabileceğine ve ancak onlarla arkadaşlık etmesi gerektiğine inanır.
- Beğenilme Gereksinimi: Çok beğenilmek ister.
- Hak İddiası: Bir şeyleri hak ettiği duygusu vardır (örneğin, kendisine özel bir tedavi olacağı veya beklentilerine otomatik olarak riayet edileceği ile ilgili mantıkdışı beklentiler).
- Bencil Kişilerarası İlişkiler: Kişilerarası ilişkilerinde bencildir (örneğin, kendi amaçlarına ulaşmak için başkalarının zayıf yönlerini kullanırlar).
- Empati Eksikliği: Empatiden yoksundur; başkalarının duygularını ya da ihtiyaçlarını kabul etmek ya da tanımlamakta isteksizdir.
- Kıskançlık ve Kuşku: Çoğunlukla başkalarını kıskanır veya başkalarının kendisini kıskandığına inanır.
Klinik Özellikler
Narsistik kişilik bozukluğu olan kişiler, kendilerini fazla önemseme ve üstünlük duygusu ile karakterize edilirler. Kendilerini özel olarak görürler ve özel tedavi beklentileri vardır. Hak sahibi oldukları duygusu çarpıcıdır. Eleştiriye karşı duyarlıdırlar ve eleştirilere kızabilirler veya tamamen duyarsız görünebilirler. Bu bozukluğa sahip bireyler sıklıkla hırslıdır ve ünlü veya zengin olma hedefleri taşırlar. İlişkileri kırılgandır ve geleneksel davranış kurallarına uymayı reddettikleri için başkalarını öfkelendirebilirler. Kişilerarası ilişkilerde çıkarları için başkalarını kullanma eğilimindedirler. Empati göstermezler ve sadece kendi bencil amaçlarına ulaşmak için başkalarına sempati gösterirler gibi davranırlar. Özsaygıları kırılgan olduğundan, depresyona yatkın olabilirler. Kişilerarası ilişkilerde sorunlar, mesleki zorluklar, reddedilme ve kayıp, narsistlerin kendi davranışları nedeniyle ürettikleri stresli durumlardır. Bu nedenle, stresle baş etme yetenekleri sınırlıdır.