DSM-5 Şizotipal Kişilik Bozukluğu Tanı Ölçütleri
Şizotipal Kişilik Bozukluğu, aşağıdaki tanı ölçütlerine sahip bir kişilik bozukluğu türüdür:
- Tuhaf İnançlar ve Büyüsel Düşünceler: Kültürel değerlerle uyumsuz olan ve kişinin davranışlarını etkileyen tuhaf inançlar ve büyüsel düşünceler (örneğin, batıl inançlar, geleceği görebilme gücüne sahip olduğuna inanma, telepati veya altıncı his, çocuklar ve ergenlerde olmayan düşlemler veya düşünsel uğraşlar).
- Algısal Anomaliler: Bedensel yanılsamaları içeren olağandışı algısal deneyimler.
- Tuhaf Düşünce ve Konuşma Tarzı: Düşünce ve konuşma tarzlarında tuhaflık (örneğin, belirsiz, mecazi, aşırı ayrıntılı veya stereotipik).
- Şüphecilik veya Paranoid Düşünce: Şüphecilik veya paranoid düşünce.
- Duygusal İfade Kısıtlılığı: Uygunsuz veya kısıtlı duygusal ifade.
- Tuhaf Görünüm veya Davranışlar: Tuhaf, sıra dışı veya kendine özgü görünüm veya davranışlar.
- Sosyal İzolasyon: Birinci derece akrabalar dışında yakın arkadaşların veya sırdaşların eksikliği.
- Aşırı Sosyal Anksiyete: Samimiyetsizlikle artmayan ve kendileri hakkında olumsuz değerlendirmelerden ziyade paranoid korkularla ilişkilendirilen aşırı sosyal anksiyete.
B. Başka bir etkene bağlı değildir.
Şizotipal kişilik bozukluğuna sahip bireylerde düşünce ve iletişim bozukluğu gözlemlenir. Belirgin düşünce bozukluğu olmasa da, konuşmaları sıklıkla tuhaf ve çoğu zaman başkalarının yorumlamasını gerektiren şekildedir. Şizofreni hastalarının aksine, şizotipal kişilik bozukluğu olan kişiler kendi duygularını anlamakta zorlanabilirler ve başkalarının olumsuz duygularına özellikle hassas olabilirler.
Bu kişiler batıl inançlara veya özel güçlere sahip olduklarına inanabilirler. İç dünyalarını canlı hayali ilişkilerle ve çocuksu korkularla doldurabilirler. Algısal yanılsamaları ve makropsileri (büyük ölçekli yanılsamalar) olduğunu kabul edebilirler. Ayrıca, diğer insanları genellikle aynı veya odunsu olarak gördüklerini itiraf edebilirler.
Şizotipal kişilik bozukluğu olan bireyler, kişilerarası ilişkilerde zayıf olmaları ve uygun davranışlarda bulunamamaları nedeniyle genellikle izole bir yaşam sürdürürler. Arkadaşları çok az veya hiç yoktur. Ayrıca, bazen stres altında kısa süreli uyum sorunları ve psikotik semptomlar gösterebilirler. Şizotipal kişilik bozukluğu ayrıca ağır depresyon ve anhedoni (zevk alamama) belirtileri gösterebilir.